Một thí nghiệm gây kinh ngạc
Tạo phản ứng có điều kiện nhờ thôi miên
Một thí nghiệm với các bước thử nghiệm như sau đã được tiến hành: Những người tham gia thí nghiệm khác nhau được tác dụng bởi một tổ hợp các kích thích như sau:
A) Bật đèn, ngay sau đó chiếu nóng tay ( người tham gia thí nghiệm không nhìn thấy, vì tay được dấu trong một chiếc hộp kín).
B) Rung chuông, ngay sau đó kích thích gây đau (điện giật)(Người tham gia thi nghiệm không nhìn thấy, vì tay được dấu trong hộp kín)
Những tổ hợp kích thích này được lặp lại nhiều lần. Và liên tưởng này được điều kiện hoá. Sau đó trình tự các bước được thay đổi như sau:
Bật đèn đi kèm điện giật và rung chuông kèm theo chiếu nóng tay. Trước khi đọc tiếp, bạn hãy thử đoán xem những người tham gia thí nghiệm đã phản ứng như thế nào….
Và đây là câu trả lời gây ngạc nhiên:
Khi bật đèn, người tham gia thí nghiệm thấy tay mình ấm lên, mặc dù lúc đó tay họ bị kích thích gây đau. Tương tự như vậy, khi rung chuông họ cảm thấy bị đau, mặc dù lúc đó tay họ đang được làm nóng – mà không cho họ nhìn thấy.
Hãy thử nghiệm một lần, và bạn sẽ thấy phản ứng có điều kiện mạnh hơn là kích thích thực tế tác động!
Nhưng những thứ trên liên quan gì đến thôi miên?
Như vậy người ta có thể tạo phản ứng có điều kiện rất dễ dàng trong thôi miên, có nghĩa là tạo liên kết kích thích phản ứng.
Ngay từ thời Pawlow, ông đã nhận thấy, động vật sở hữu hệ thống tín hiệu sơ cấp. Chúng phản ứng với những kích thích có thật, được nhận biết qua các giác quan. Trái lại, nhờ vào ngôn ngữ của mình, con người đã sở hữu một hệ thống tín hiệu thứ hai. Một từ, ví dụ như từ “nóng” có một ý nghĩa rất cụ thể và có thể tác động lên hệ thần kinh (trong thôi miên) giống như một đồ vật nóng có thật.
Vì thế chẳng hạn ta đặt lên da của người được thôi miên một đồng xu lạnh, nhưng lời dẫn dụ / ám thị lai là “nóng” thì có thể gây ra phản ứng tương tự như với một đồng tiền nóng đỏ thật sự. Và trên da người đó xuất hiện một vết bỏng. Mặt khác lời dẫn dụ / ám thị là “không đau” sẽ có thể khiến một tác nhân gây đau thực sự, lại sẽ được cảm nhận là không đau.