Kết quả nghiên cứu gần đây đã phát hiện được cơ chế sinh học thần kinh của rối loạn trầm cảm sau sinh, điều này đã mở ra hướng điều trị và phòng ngừa trong tương lai
Theo kết quả nghiên cứu của Tạp chí Các thành tựu Tâm thần học số tháng 5/2010, trong tuần đầu sau sinh, khi trạng thái trầm cảm thoáng qua sau đẻ có thể xảy ra, phụ nữ có một sự tăng “kịch phát” trong liên kết monoamine oxidase (MAO-A) ở những vùng trọng yếu của não bộ vốn tác động đến cảm xúc.
TS. Jeffrey H. Meyer thuộc trường Đại học Toronto, Ontario, Canada đã trả lời phỏng vấn qua điện thoại với T/c TTH Medscape rằng: “MAO-A chuyển hóa serotonin, norepinephrine và dopamine, và đồng thời làm giảm quá mức các chất này, kết quả là dẫn đến khí sắc trầm cảm”.
Ông giải thích: protein này tăng lên sau khi estrogen giảm, tuy nhiên nó chưa bao giờ được định lượng trong giai đoạn đầu sau khi sinh, khoảng thời gian khi các mức độ estrogen giảm 100 đến 1000 lần.
Để xác định xem liệu liên kết MAO-A ở não bộ có tăng trong giai đoạn đầu sau sinh hay không, 15 phụ nữ khỏe mạnh mới sinh con được từ 4 đến 6 ngày và 15 phụ nữ khỏe mạnh gần đây không sinh con cùng được chụp PET. Không ai trong số các phụ nữ này nghiện thuốc lá hoặc đang uống thuốc.
Các nhà nghiên cứu đã xác định số lượng phân phối tổng thể MAO-A – chỉ số về mật độ của MAO-A, ở vỏ não trán trước, vỏ não trước bó liên hợp khướu hải mã, vỏ não thái dương trước, đồi não, lưng nhân vỏ hến, hồi hải mã, và não giữa.
TS. Meyer nói số lượng phân phối tổng của protein này cao đáng kể (trung bình là 43%) qua tất cả các vùng não được phân tích ở những phụ nữ mới sinh so với những phụ nữ gần đây không sinh.
TS. Meyer và các đồng nghiệp cho biết: ” Các mức độ MAO-A cao ở giai đoạn đầu sau sinh có thể dẫn đến việc thay đổi cảm xúc của trạng thái trầm cảm thoáng qua sau sinh”.
Thay vì một mô hình thuần túy tâm lý xã hội, các nhà nghiên cứu đề xuất “một mô hình sinh học thần kinh về sự suy giảm estrogen, được tiếp theo bởi liên kết MAO-A tăng cao, cảm xúc đi xuống, và tiếp theo là một thời kỳ nguy cơ cao đối với các giai đoạn trầm cảm điển hình”.
TS. Meyer nói: “Chúng ta ghi nhận rằng trầm cảm sau sinh là phổ biến, có lẽ có một sự thay đổi tiềm ẩn đã xảy ra thời kỳ đầu sau sinh khiến phụ nữ nói chung có nguy cơ mắc trầm cảm. Mức độ đỉnh của MAO-A được tiếp thêm bởi các mức độ estrogen suy giảm đột ngột có thể dẫn đến thay đổi như vậy.
TS. Meyer nhấn mạnh: Nếu điều này được xác nhận ở các nghiên cứu tương lai thì phát hiện này chắc chắn đưa lại những chỉ dẫn về lâm sàng quan trọng trong việc phòng ngừa chứng trầm cảm sau sinh.
Ông phát biểu trên Tạp chí Medscape Psychiatry: “Bởi vì MAO-A tăng cao trong thời kỳ 4 đến 6 ngày sau sinh, nên điều quan trọng là chúng ta cố gắng đưa ra các chất dinh dưỡng sẽ thay thế hoạt động của MAO-A trong thời kỳ này”. “Chúng tôi sẽ nghiên cứu để xem xem liệu có một chất bổ sung sức khỏe nào có thể làm được điều này và từ đó có thể làm giảm nguy cơ mắc trầm cảm sau sinh”.
Ngoài ra, TS. Meyer nói: “Các chất ức chế MAO-A có thể chấm dứt một cách hữu hiệu chứng trầm cảm sau sinh trong tương lai”.
(Theo Arch Gen Psychiatry. 2010;67:468-474
CN. Đặng Thanh Tùng